ดูแล สุขภาพ อย่างดี แต่ทำไมยังป่วยได้
ดูแล สุขภาพ อย่างดี แต่ทำไมยังป่วยได้ ? นี่คือคำถามที่มีคนสงสัยเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นคนที่ดูแล สุขภาพ หรือไม่ได้ดูแลก็ตาม เรามาไขข้อสงสัยนี้ไปพร้อมกันค่ะ
ปัจจัยภายในที่ต้องเน้นความเข้าใจดูแล
เคล็ดลับ สุขภาพ ดี มักเกิดจากหลายปัจจัย ซึ่งปัจจัยภายในเกิดจากธรรมชาติของร่างกาย หรือ “ พันธุกรรม ” ที่ทำงานผิดเพี้ยนไป ซึ่งอาจเป็นมรดกที่ได้รับถ่ายทอดมาจากรุ่นปู่ย่า และอาจแสดงอาการออกมาตอนที่เราอายุมากขึ้น หรือตอนที่ร่างกายอ่อนแอ และปัจจัยพื้นฐานอย่างเช่น เพศ อายุ และเชื้อชาติ ก็มีส่วนสำคัญในการกำหนดเรื่อง สุขภาพ ของเราได้เช่นกัน อย่างมะเร็งตับที่มีโอกาสเกิดขึ้นกับผู้ชายมากกว่าผู้หญิง มะเร็งเต้านม และมะเร็งปากมดลูก ที่จะเกิดขึ้นกับผู้หญิงเพียงเท่านั้น เราจึงควรหมั่นสังเกตธรรมชาติร่างกายของตัวเอง และความเสี่ยงของอาการเจ็บป่วยจากปัจจัยภายในที่อาจเกิดขึ้นได้เสมอ ควรดูแลเรื่องการกินอาหาร การออกกำลังกาย และตรวจเช็ก สุขภาพ เป็นประจำ เพื่อเตรียมพร้อมรับมือได้ทันท่วงที ก็จะช่วยป้องกัน และลดความเสี่ยงของโอกาสการเกิดโรคให้น้อยลงไปได้ในระดับหนึ่ง
ปัจจัยภายนอกที่แค่ปรับให้พอดีชีวิตก็เปลี่ยนได้
แค่ปรับพฤติกรรมง่าย ๆ ก็มี สุขภาพ ที่ดีขึ้นได้ เพราะปัจจัยภายนอกอย่างการใช้ชีวิตประจำวันสามารถส่งผลต่อ สุขภาพ ระยะยาวของเราได้เหมือนกัน แต่โดยมากแล้วคนมักคิดถึงแต่พฤติกรรมทางด้านลบ เช่น การดื่มเหล้า สูบบุหรี่ หรือแม้แต่การรับประทานอาหารที่ไม่มีประโยชน์ และน้อยคนที่จะตระหนักถึงด้านตรงข้าม ว่าการดูแลตัวเองดีเกินไปแบบสุดโต่งนั้น ก็สามารถเป็นบ่อเกิดของความเจ็บป่วยได้เช่นกัน อย่างคนป่วยเป็นโรคไต ที่มักจะมีความเชื่อว่า นอกจากการหลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสเค็มแล้ว ควรดูแลการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะผัก และผลไม้ที่มีประโยชน์ให้มาก แต่บางครั้งยิ่งกินก็ยิ่งป่วย นั่นก็เพราะไม่ใช่ผัก และผลไม้ทุกชนิดที่คนป่วยเป็นโรคนี้สามารถรับประทานได้ อย่างผักโขม เห็ด และกล้วยที่มีโพแทสเซียมสูง สามารถเป็นอันตรายได้หากบริโภคโดยขาดความระมัดระวัง หรือการออกกำลังกายในคนที่ป่วยเป็นโรคหัวใจ ซึ่งถือเป็นเรื่องดี และจำเป็นอย่างยิ่ง แต่ถ้าหักโหม หรือทำผิดวิธีการก็สามารถส่งผลเสียได้มากกว่าผลดีเช่นกัน จึงควรเลือกการออกกำลังกายให้เหมาะสม และอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ หรือนักวิทยาศาสตร์การกีฬา การดูแล สุขภาพ ให้ดีด้วยปัจจัยภายนอกที่เราสามารถควบคุมได้ด้วยตัวเอง จึงควรเป็นไปในทางที่พอดี และเหมาะสม พฤติกรรมที่เกินพอดีไม่ได้หมายถึงผลลัพธ์ที่น่าพอใจในทุกครั้ง หากเราสามารถหาจุดสมดุลให้กับการดูแล สุขภาพ ของตัวเองได้ จะช่วยลดการเผชิญโรค และอาการเจ็บป่วยได้เช่นกัน
ทั้งนี้ เคล็ดลับอีกอย่างหนึ่งของการมี สุขภาพ ดีในระยะยาวนั้น นอกจากการดูแล สุขภาพ ร่างกายให้สมบูรณ์แข็งแรงแล้ว เราต้องไม่ลืมดูแล สุขภาพ ใจ และภาวะทางอารมณ์ของตัวเองด้วยเช่น เพราะร่างกาย และจิตใจมีความสัมพันธ์กัน ความคิดที่ดีจะนำมาซึ่ง สุขภาพ ที่ดี หัวใจแข็งแรง และสมองปลอดโปร่งสดชื่น ในเวลาที่เรามีความสุขร่างกายจะหลั่งสารสื่อประสาททั้ง 4 ออกมา เพื่อบรรเทาความเครียด และทำให้เราสดชื่นมากขึ้น คือ
- เอ็นโดรฟิน ( Endorphin ) ฮอร์โมนแห่งความสุขที่หลั่งออกมาจากใต้สมอง เปรียบเสมือนมอร์ฟีนธรรมชาติจากร่างกาย ซึ่งช่วยให้เราผ่อนคลาย และช่วยลดความเจ็บปวดตามกล้ามเนื้อได้เป็นอย่างดี ซึ่งฮอร์โมนชนิดสามารถสร้างได้ง่าย ๆ จากการทำสิ่งที่ตัวเองชอบ หรือออกกำลังกายประมาณ 20 นาทีขึ้นไป ก็จะช่วยกระตุ้นการหลั่งของเอ็นโดรฟินได้ดียิ่งขึ้น
- โดพามีน ( Dopamine ) ฮอร์โมนแห่งความพึงพอใจ รักใคร่ และความรู้สึกดี ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับการทำงานของระบบประสาทสมอง การเคลื่อนไหว ความจำ และการเรียนรู้ การออกกำลังกาย และรับประทานอาหารที่มีกรดอะมิโนและโปรตีนอย่างเพียงพอ เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่ว ก็จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของฮอร์โมนนี้ได้เช่นกัน
- เซโรโทนิน ( Serotonin ) ฮอร์โมนสำคัญต้านความเครียด ช่วยในเรื่องอารมณ์ พฤติกรรม การนอนหลับ การรับประทานอาหารที่มีโปรตีน และกรดอะมิโนเอซิตที่เพียงพอ ก็ช่วยในการทำงานของฮอร์โมน ทำให้เรารู้สึกกระฉับกระเฉง ลดความซึมเศร้าลงได้
- ออกซีโทซิน ( Oxytocin ) ฮอร์โมนแห่งความรักที่ทำให้เราอารมณ์ดี ทำงานเกี่ยวข้องกับความคิด และความรู้สึกต่าง ๆ ของเรามากที่สุด พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย และเนื่องจากเป็นฮอร์โมนที่เกี่ยวกับความผูกผัน จึงถูกสร้างได้ง่าย ๆ จากการ กอด สัมผัส หรือการมีเพศสัมพันธ์
อาหารก็สำคัญ
- จาน สุขภาพ สูตร 2 : 1 : 1 ได้พลังงานพอเหมาะ สารอาหารครบถ้วน คือใน 1 จาน ควรมีอัตราส่วนของ กลุ่มผัก ในปริมาณครึ่งจาน หรือประมาณ 2 ทัพพีต่อมื้อ กลุ่มข้าวหรือแป้ง ในปริมาณ ¼ ของจาน หรือประมาณ 1 ทัพพี กลุ่มเนื้อสัตว์ ในปริมาณ ¼ หรือประมาณ 1 ทัพพี
- ลดหวาน มัน เค็ม เพื่อ สุขภาพ ที่ดีในระยะยาว การบริโภคน้ำตาลในปริมาณที่มากเกินพอดี เป็นสาเหตุหนึ่งของปัญหา สุขภาพ มากมาย เลือกหวานน้อย หรือไม่เติมน้ำตาลให้บ่อยขึ้น หรือสังเกตผลิตภัณฑ์ที่มีสัญลักษณ์ทางเลือก สุขภาพ เพื่อให้มั่นใจได้ว่ามีปริมาณน้ำตาลเหมาะสม ผ่านเกณฑ์โภชนาการ
- ทำอาหารกินเอง เพิ่มความมั่นใจว่าทุกมื้อถูกสุขอนนามัย และเสริมประโยชน์ได้เต็มที่ เน้นกรรมวิธีการทำอาหารโดยการต้ม ลวก นึ่ง ย่าง แทนการทอดที่ใช้น้ำมันมาก ปรุงรสด้วยซอสถั่วเหลืองที่ผ่านการหมักด้วยวิธีธรรมชาติ เพื่ออาหารรสชาติอร่อยถูกปาก ปลอดภัย
- เพิ่มใยอาหาร ช่วยขับของเสียออกจากร่างกาย เช่น ผัก ผลไม้ เครื่องดื่มธัญพืช และธัญพืชไม่ขัดสี หรือซีเรียลโฮลเกรน ใยอาหารมีส่วนช่วยในการลดระดับโคเลสเตอรอล และน้ำตาลในเลือด ช่วยดูดซับสารพิษ และเร่งเวลาในการขับถ่าย จึงช่วยลดโอกาสการเจ็บป่วยได้
- เสริมแคลเซียม ชะลอความเสื่อมโครงสร้างร่างกาย ด้วยผลิตภัณฑ์นมที่มีแคลเซียมสูง หรือ เครื่องดื่มช็อกโกแลตมอลต์ ที่มีส่วนผสมของนม สำหรับเด็ก ๆ การเลือกนมที่มีส่วนผสมของจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ ก็เป็นอีกเคล็ดลับที่ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันให้ร่างกายแข็งแรงได้
นอกจากนี้ การนั่งสมาธิ เล่นกับสัตว์เลี้ยง รวมไปถึงการทำกิจกกรรมที่ชอบก็จะช่วยให้เราคลายความเครียดลงได้เช่นกัน ซึ่งหากเราสามารถดูแล สุขภาพ ตัวเองทั้งจากปัจจัยภายใน และปัจจัยภายนอก ร่วมด้วยการบริหารอารมณ์ให้ปลอดโปร่งอยู่เสมอ ทั้งหมดก็จะกลายเป็นเกราะป้องกันโรคภัยต่าง ๆ ที่ส่งผลดีต่อทั้ง สุขภาพ กาย และ สุขภาพ ใจ ของเราอย่างแท้จริง
อ่านบทความอื่นเพิ่มเติม
